start > klassieke teksten > verdieping > notitie
Keizerlijke Bibliografieën
werk in ontwikkeling
In deze notitie schetsen we de ontwikkeling van de keizerlijke bibliografieën. Tezamen met de Daoistische Canon (道藏 Dàozàng) en de Chinese Boeddhistische Canon (大藏經 Dàzàngjīng) vormen deze drie bibliografieën het tekstuele corpus van de drie grote (religieuze) tradities van China: Confucianisme, Daoïsme en Boeddhisme. (Chinees: sān jiào 三教 - de drie leringen).
A. Citaten uit de brontekst
Yiwenzhi
Indeling van de Yiwenzhi in 6 categorieën met 38 subcategorieën.
1. 六藝略 Liuyi lüe - overzicht van de zes klassieken:
易 Yi - werken over het Boek der Veranderingen
書 Shu - werken over het Boek der Documenten
詩 Shi - werken over het Boek der Liederen
禮 Li - werken over de drie boeken over de Riten
樂 Yue - werken over muziek
春秋 Chunqiu - werken over Lente- en herfstannalen
論語 Lunyu - werken over de Gesprekken van Confucius
孝經 Xiaojing - werken over het Boek van de kinderlijke gehoorzaamheid
小學 Xiaoxue - werken over Filologie
2. 諸子略 Zhuzi lüe - overzicht van de diverse meesters:
儒家 Rujia - verhandelingen over confucianisten
道家 Daojia - verhandelingen over taoïsten
陰陽家 Yinyangjia - verhandelingen over yin en yang, de naturalisten
法家 Fajia - verhandelingen over legalisten
名家 Mingjia - verhandelingen over de school van namen, de logici
墨家 Mojia - verhandelingen over mohisten
從橫家 Zonghengjia - verhandelingen over diplomaten
雜家 Zajia - verhandelingen over diverse meesters, de eclectici
農家 Nongjia - verhandelingen over agriculturisten
小說家 Xiaoshuojia - verhandelingen over fabelvertellers
3. 詩賦略 Shifu lüe, overzicht van liederen en gedichten:
賦 Fu - prozagedichten I
賦 Fu - prozagedichten II
賦 Fu - prozagedichten III
雜賦 Zafu - diverse prozagedichten
歌詩 Geshi - liederen en gedichten
4. 兵書略 Bingshu lü - overzicht van militaire geschriften:
兵權謀 Bing quanmou - geschriften over strategie en tactiek
兵形勢 Bing xingshi - geschriften over de invloed van wind en het weer op oorlogsvoering
陰陽者 Yinyang zhe - geschriften over de invloed van tijd op oorlogsvoering
兵技巧 Bing jiqiao - geschriften over militaire vaardigheden
5. 術數 Shushu lü - overzicht van waarzeggerij en rekenkundige vaardigheden:
天文 Tianwen - astrologie en astronomie
歷譜 Lipu - chronomantie, de leer van het juiste tijdstip (en de kalender)
五行 Wuxing - de leer van de Vijf Fasen
蓍龟 Shigui - voorspellen met behulp van duizendblad en buikschilden van zoetwaterschildpadden
雜占 Zazhan - diverse manieren om voorspellingen te doen
形法 Xingfa - geomantie, de leer van de juiste plaats
6. 方技略 Fangji lüe - overzicht van geneeskundige vaardigheden:
醫經 Yijing - geneeskundige boeken, de medische canon
經方 Jingfang - geneesmiddelen en recepten voor geneesmiddelen
房中 Fangzhong - vaardigheden van de slaapkamer (over het hebben van seks)
神仙 Shenxian - onsterfelijken en bovennatuurlijke wezens
De Nederlandse vertalingen zijn van WikipediaQilüe
Qilu
Indeling tekst
Inner Part (neipian 內篇)
1 經典錄 Jingdian lu Confucian Classics
易 Yijing Text and commentaries on the Book of Changes
尚書 Shangshu Text and commentaries on the Book of Documents
詩經 Shijing Text and commentaries on the Book of Songs
禮記 Liji Text and commentaries on the Rites
樂記 Yueji Books on music
春秋 Chunqiu Text and commentaries on the Spring and Autumn Annals
論語 Lunyu Text and commentaries on the Confucian Analects
孝經 Xiaojing Text and commentaries on the Book of Filial Piety
小學 Xiaoxue Elementary learning and lexicography
2 記傳錄 Jizhuan lu Records and biographies
國史 Guoshi Dynastic histories
注歷 Zhuli Imperial diaries
舊事 Jiushi Affairs of antiquity
職官 Zhiguan Books on state offices
儀典 Yidian State rituals
法制 Fazhi Law canons
偽史 Weishi Histories of usurpatorious dynasties
雜傳 Zazhuan Miscellaneous biographies
鬼神 Guishen Stories of ghosts and immortals
土地 Tudi Books on geography
譜狀 Puzhuang Family registers
簿錄 Pulu Notes on administrative affairs
3 子兵錄 Zibing lu "Masters" and military strategists
儒家 Rujia Confucians
道家 Daojia Daoist philosophers
陰陽家 Yinyangjia Yin-Yang thinkers
法家 Fajia Legalists
名家 Mingjia Sophists or dialecticians
墨家 Mojia Mohists
縱横家 Zonghengjia Coalition advisors or diplomatists
雜家 Zajia Miscellaneous thinkers or syncretists
農家 Nongjia Agronomists
小說家 Xiaoshuojia Storytellers
兵家 Bingjia Military treatises
4 文集錄 Wenji lu Belles-lettres and anthologies
楚辭 Chuci Poetry of the South and commentaries
别集 Bieji Collected writings of individual persons
總集 Zongji Anthologies and general collections
雜文 Zawen Miscellaneous writings
5 術技錄 Shuji lu Mathematical and mantic treatises
天文 Tianwen Astronomy and astrology
讖緯 Chenwei Apocryphal writings
曆算 Lisuan Calendar and mathematics
五行 Wuxing The Five Agents
卜筮 Bushi Divination by milfoil stalks
雜占 Zazhan Miscellaneous divination arts
刑(=形)法 Xingfa Geomancy
醫經 Yijing Medical treatises
經方 Jingfang "Classical medical prescriptions"
雜藝 Zayi Miscellanous techniques
Outer Part (waipian 外篇)
6 佛法錄 Fofa lu Buddhist writings
戒律 Jielü Vinayas
禪定 Chanding Monastic rules
智慧 Zhihui Prajñā ("wisdom") writings
疑似 Yisi "Doubts and similarities"
論記 Lunji Treatises
7 仙道錄 Xiandao lu Daoist writings
經戒 Jingjie Writings on abstinence
服餌 Fu'er Diet
房中 Fangzhong The art of the bedchamber
符圖 Futu Talismans
Bron: China Knowledge
Suishu jingji zhi
1. 六藝經緯 Liuyi jingwei - The six classical and paraclassical arts (Confucian Classics) (627 books)
易經 Yijing - Text and commentaries on the Book of Changes (70 books)
尚書 Shangshu - Text and commentaries on the Book of Documents (32 books)
詩經 Shijing - Text and commentaries on the Book of Songs (41 books)
禮記 Liji - Text and commentaries on the Rites (137 books)
樂 Yue - Books on music (44 books)
春秋 Chunqiu - Text and commentaries on the Spring and Autumn Annals (104 books)
孝經 Xiaojing - Text and commentaries on the Book of Filial Piety (20 books)
論語 Lunyu - Text and commentaries on the Confucian Analects (74 books)
讖緯 Chenwei Apocryphal texts 13 books
小學 Xiaoxue Elementary learning and lexicography 111 books
2. 史 Shi Historiography (117 books)
正史 Zhengshi official dynastic histories and commentaries (67 books) /standard histories
古史 Gushi - Histories of antiquity (34 books) / ancient histories
雜史 Zashi - Miscellaneous histories (72 books) / idem
霸史 Bashi - Histories of competitive states in China (27 books) / usurper histories
起居注 Qijuzhu - Imperial diaries (44 books) / court diaries
舊事 Jiushi - Books about "ancient affairs" (25 books) / prior matters
職官 Zhiguan - Books on state offices (27 books) / official system
儀注 Yizhu - Books on state rituals (59 books) / ceremonial rules
刑法 Faxing - Law canons (35 books) / penal codes
雜傳 Zazhuan - Miscellaneous biographies (217 books) / idem
地理 Dili - Books on geography (139 books) / geography
譜系 Puxi - Family registers (41 books) / genealogies
簿錄 Pulu - Notes on administrative affairs (30 books) / bibliographies
3. 子 Zi Masters and philosophers (853 books)
儒家 Rujia - Confucians (62 books)
道家 Daojia - Daoists (78 books)
法家 Fajia - Legalists (6 books)
名家 Mingjia - Sophists or dialecticians (4 books)
墨家 Mojia - Mohists (3 books)
縱橫家 Zonghengjia - Coalition advisors or diplomatists (2 books
雜家 Zajia - Miscellaneous or syncretist texts (97 books)
農家 Nongjia - Agronomical texts (5 books)
小說家 Xiaoshuojia - Storytellers (25 books)
兵家 Bingjia - Military treatises (133 books)
天文 Tianwen - Astronomical books (97 books)
曆數 Lishu - Mathematical and divinatory books (100 books)
五行 Wuxing - Books on the Five Agents (272 books)
醫方 Yifang - Medical texts (256 books)
4. 集 Ji Belles-Lettres, 554 books
楚辭 Chuci - Poetry of the South and commentaries (10 books)
別集 Bieji - Collected writings of individual authors (437 books)
總集 Zongji - Anthologies and collective belles-lettres (107 books)
5. 道經 Daojing - Writings of Religious Daoism (377 books), no titles provided
經戒 Jingjie - Classics and writings on fasting (301 books)
餌服 Erfu - Writings on diet (46 books)
房中 Fangzhong - Books on the art of the bedchamber (13 books)
符錄 Fulu - Writings on talismans (17 books)
6. 佛經 Fojing - Buddhist writings (1950 books), no titles provided
大乘經 Dasheng jing - Mahāyāna sūtras (617 books), of these 558 sūtras (jing 經) and 59 commentaries (shu 疏)
小乘經 Xiaosheng jing - Hinayāna sūtras (487 books)
雜經 Zajing - Miscellaneous sūtras (380 books)
雜疑經 Zayi jing - Miscellaneous sūtras of doubtful origin (172 books)
大乘律 Dasheng lü - Mahāyāna vinayas (52 books)
小乘律 Xiaosheng lü - Hinayāna vinayas (80 books), of these 77 vinayas (lü 律) and 2 commentaries (jiangshu 講疏)
雜律 Zalü - Miscellaneous vinayas (27 books)
大乘論 Dasheng lun - Mahāyāna śāstras (141 books), of these 30 śāstras (lun 論) and 15 commentaries (shu 疏)
小乘論 Xiaosheng lun - Hinayāna śāstras (567 books) of these 21 śāstras and 10 commentaries (jiangshu 講疏)
雜論 Zalun - Miscellaneous śāstras (51 books), of these 32 śāstras and 9 commentaries (jiangshu 講疏)
Bron China Knowledge
Siku quanshu
1. 經部 Jingbu Confucian Classics
1.1. 易類 Yi The Book of Changes, commentaries and exegesis
1.2. 書類 Shu The Book of Documents, commentaries and exegesis
1.3. 詩類 Shi The Book of Songs, commentaries and exegesis
1.4. 禮類 Li The ritual classics, commentaries and exegesis
1.4.1. 周禮之屬 Zhouli The Rites of the Zhou
1.4.2. 儀禮之屬 Yili Etiquette and Ceremonies
1.4.3. 禮記之屬 Liji Records of Rites
1.4.4. 三禮總義之屬 Sanli zongyi Commentaries on the three ritual classics
1.4.5. 通禮之屬 Tongli Comprehensive books on rituals
1.4.6. 雜禮書之屬 Zalishu Miscellaneous books on rituals
1.5. 春秋類 Chunqiu The Spring and Autumn Annals, commentaries and exegesis
1.6. 孝經類 Xiaojing The Classic of Filial Piety, commentaries and exegesis
1.7. 五經總義類 Wujing zongyi Commentaries on the Five Classics corpus
1.8. 四書類 Sishu The Four Books, commentaries and exegesis
1.9. 樂類 Yue Books on music
1.10. 小學類 Xiaoxue Lexicography
1.10.1. 訓詁之屬 Xungu Etymology (glossaries)
1.10.2. 字書之屬 Zishu Glyphology (dictionaries arranged graphically)
1.10.3. 韻書之屬 Yunshu Phonology (dictionaries arranged phonetically)
2. 史部 Shibu Historiography
2.1. 正史類 Zhengshi Official dynastic histories
2.2. 編年類 Biannian Annals and chronicles
2.3. 紀事本末類 Jishi benmo Historical events in their entirety
2.4. 別史類 Bieshi Alternative histories
2.5. 雜史類 Zashi Miscellaneous histories
2.6. 詔令奏議類 Zhaoling zouyi Edicts and memorials
2.6.1. 詔令之屬 Zhaoling Edicts
2.6.2. 奏議之屬 Zouyi Memorials
2.7. 傳記類 Zhuanji Biographies
2.7.1. 聖賢之屬 Shengxian Saints and worthies
2.7.2. 名人之屬 Mingren Famous persons
2.7.3. 總錄之屬 Zonglu Collective records
2.7.4. 雜錄之屬 Zalu Miscellaneous records
2.8. 史鈔類 Shichao Excerpts of history books
2.9. 載記類 Zaiji Regional histories
2.10. 時令類 Shiling Edicts concerned with the seasons
2.11. 地理類 Dili Geography
2.11.1. 宮殿簿之屬 Gongdianpu Palaces
2.11.2. 總志之屬 Zongzhi Imperial geographies
2.11.3. 都會郡縣之 Duhui junxian Capital cities, large cities, commanderies and counties
2.11.4. 河渠之屬 Hequ Rivers and canals
2.11.5. 邊防之屬 Bianfang Frontier defence
2.11.6. 山水之屬 Shanshui Mountains and lakes
2.11.7. 古跡之屬 Guji Historic places
2.11.8. 雜記之屬 Zaji Miscellaneous geographies
2.11.9. 游記之屬 Youji Travels
2.11.10. 外紀之屬 Waiji Descriptions of foreign countries
2.12. 職官類 Zhiguan State offices
2.12.1. 官制之屬 Guanzhi Government officials system
2.12.2. 官箴之屬 Guanzhen Admonitions to state officials
2.13. 政書類 Zhengshu Statecraft and administration
2.13.1. 通制之屬 Tongzhi Comprehensive regulations
2.13.2. 儀制之屬 Yizhi Regulations of rituals and ceremonies
2.13.3. 邦計之屬 Bangji Administrative regulations
2.13.4. 軍政之屬 Junzheng Military regulations
2.13.5. 法令之屬 Faling Jurisdictional regulations
2.13.6. 考工之屬 Kaogong Regulations concerning state-operated construction
2.14. 目錄類 Mulu Bibliographies and catalogues
2.14.1. 經籍之屬 Jingji Bibliographies of [books on the] Confucian Classics and non-canonical writings
2.14.2. 金石之屬 Jinshi Catalogues of antiques, inscriptions on such, and ancient calligraphies
2.15. 史評類 Shiping Historical critique
3. 子部 Zibu Masters and philosophers
3.1. 儒家類 Rujia Confucian books
3.2. 兵家類 Bingjia Military books
3.3. 法家類 Fajia Legalist treatises
3.4. 農家類 Nongjia Agriculture and agronomy
3.5. 醫家類 Yijia Medicine and pharmacology
3.6. 天文算法類 Tianwen suanfa Astronomy and mathematics
3.6.1. 推步之屬 Tuibu Astronomy
3.6.2. 算書之屬 Suanshu Mathematics
3.7. 術數類 Shushu Divination books
3.7.1. 數學之屬 Shuxue Divination by numerology
3.7.2. 占候之屬 Zhanhou Divination of time
3.7.3. 相宅相墓之屬 Xiangzhai xiangmu Geomancy
3.7.4. 占卜之屬 Zhanbu Divination by hexagrams
3.7.5. 命書相書之屬 Mingshu xiangshu Divination by various other methods
3.7.6. 陰陽五行之屬 Yinyang wuxing Yin-Yang and the Five-Agents theory
3.8. 藝術類 Yishu Treatises on art
3.8.1. 書畫之屬 Shuhua Calligraphy and painting
3.8.2. 琴譜之屬 Qinpu Zither music
3.8.3. 篆刻之屬 Zhuanke Seal carving
3.8.4. 雜技之屬 Zaji Miscellaneous arts
3.9. 譜錄類 Pulu Material culture and nature studies
3.9.1. 器物之屬 Qiwu Tools and objects
3.9.2. 飲饌之屬 Yinxuan Eating and drinking
3.9.3. 草木禽魚之屬 Caomu qinyu Plants and animals
3.10. 雜家類 Zajia Books on miscellaneous issues
3.10.1. 雜學之屬 Zaxue Miscellaneous teachings
3.10.2. 雜考之屬 Zakao Miscellaneous investigations
3.10.3. 雜說之屬 Zashuo Miscellaneous explanations
3.10.4. 雜品之屬 Zapin Miscellaneous classifications
3.10.5. 雜纂之屬 Zazuan Miscellaneous compositions
3.10.6. 雜編之屬 Zabian Miscellaneous compilations
3.11. 類書類 Leishu Encyclopaedias and handbooks
3.12. 小說家類 Xiaoshuojia Novellas and stories
3.12.1. 雜事之屬 Zashi Miscellaneous affairs
3.12.2. 異聞之屬 Yiwen Strange tales
3.12.3. 瑣記之屬 Suoji Trivial reports
3.13. 釋家類 Shijia Buddhist books
3.14. 道家類 Daojia Daoist books
4. 集部 Jibu Belles-lettres and collections
4.1. 楚辭類 Chuci Poetry of the South
4.2. 別集類 Bieji Collections of individual writers
4.2.1. 漢至五代 Han to Five Dynasties periods
4.2.2. 北宋建隆至靖康 Northern Song period (Jianlong to Jingkang reign-periods)
4.2.3. 南宋建炎至德佑 Southern Song period (Jianyan to Deyou reign-periods)
4.2.4. 金至元 Jin and Yuan empires
4.2.5. 明洪武開至崇禎 Ming period (Hongwu to Chongzhen reign-periods)
4.2.6. 清代 Qing period
4.3. 總集類 Zongji Anthologies and collections
4.4. 詩文評類 Shi-wenping Literary critique
4.5. 詞曲類 Ciqu Lyric-metre portry and arias
4.5.1. 詞集之屬 Ciji Collected lyric-metre poetry
4.5.2. 詞選之屬 Cixuan Selected lyric-metre poetry
4.5.3. 詞話之屬 Cihua Explanations of poems
4.5.4. 詞譜韻之屬 Cipuyun Remarks, notes and treatises on the rhymes of lyric-metre poetry
4.5.5. 南北曲之屬 Nanbeiqu Arias from the south and the north
考證 Kaozheng Corrigenda
bron: China Knowledge
B.Notitie
De oudste overgeleverde keizerlijke bibliografie treffen we aan in de officiële geschiedenis van de Westelijke Han-dynastie (206 v.Chr. - 9 n.Chr.), het boek van de Han (Hanshu 漢書). Hierin is een hoofdstuk opgenomen getiteld Verhandeling over de klassieken en andere teksten (Yiwenzhi 藝文志). Deze catalogus, ook wel vertaald als 'verhandeling over literatuur', markeert een cruciaal moment in de geschiedenis van de vroege Chinese literatuur, omdat vanaf nu de catalogi van de keizerlijke bibliotheek 2 onderdeel werden van de keizerlijke geschiedschrijvingen. Daarmee hebben we enigszins inzicht in de literatuur van die tijd, want veel teksten zijn verloren gegaan.
In de ontwikkeling van de keizerlijke bibliografieën kunnen we drie markeringspunten onderscheiden:
- de classificatie in zeven (of zes) categorieën van de Han-tijd tot de Tang-dynastie (de Yiwenzhi en voorlopers);
- de classificatie in vier categorieën (sibu 四部) dominant vanaf de Tang tijd, met enkele voorlopers;
- de classificatie in vier categorieën met een extra derde niveau van de 18e eeuwse Siku quanshu uit de Qing dynastie. (Siebert 2006 p 30) 1
In deze notitie beperk ik me tot de eerste twee fasen en ga ik maar kort in op de Siku quanshu.
1. De voorlopers: Qilüe 七略 en Biélù 別錄
Zoals bekend heeft de samensteller van de keizerlijke geschiedenis, Ban Gu 班固 (32–92), een eerdere catalogus die was samengesteld door Liu Xin 劉歆 (circa 50 v.Chr. - 23 na Chr.) ingekort. Deze eerdere versie is helaas verloren gegaan. De voormalige catalogus, bekend als Zeven samenvattingen (Qīlüè 七略), was gebaseerd op uitgebreide redactionele verslagen, de zogenoemde aangehechte commentaren (Biélù 別錄). Deze verslagen werden neergeschreven als onderdeel van het grootschalige collatieproject dat aanvankelijk werd geleid door de vader van Liu Xin, Liu Xiang 劉向 (79–8 v.Chr.), en werd voortgezet door de zoon na diens dood. Dit project, dat begon in 26 v.Chr., had tot doel de bezittingen aan het keizerlijk hof te beoordelen, maar omvatte ook belangrijk redactioneel werk. Het markeert een cruciaal moment in de geschiedenis van de vroege Chinese literatuur, omdat het de vastlegging van edities en de documentatie ervan inhield. (Fölster 2018)
Na het overlijden van de eerst tirannieke keizer van China in 206 v.Chr. braken opstanden uit die leidde tot de stichting van de Han-dynastie. Bij deze opstanden ging de keizerlijke bibliotheek in vlammen op. De eerste keizers van de Han dynastie waren niet zo geïnteresseerd in teksten. Dat veranderde met de komst van keizer Wu. Hij gaf opdracht om zoveel mogelijk boeken te verzamelen. In 26 v. Chr kreeg Liu Xiang de opdracht om de keizerlijke bibliotheek te ordenen en waar nodig te reconstrueren. Hij deed dat samen met zijn zoon Liu Xin en een team specialisten 3. Liu Xiang vergeleek eerst verschillende manuscripten van boeken en stelde een standaardversie op na het elimineren van schrijffouten en dubbele hoofdtukken en paragrafen. Zo waren er voor de Xunzi 290 dubbele hoofdstukken vergeleken met de 32 hoofdstukken van de geredigeerde versie. Vervolgens stelde hij de hoofdstukken van de boeken samen en creëerde hij een gestandaardiseerde inhoud. Losse teksten werden gegroepeerd in anthologieën 4. Kortom, teksten werden geredigeerd en zo nodig werden anthologieën samengesteld. Vermoedelijk heeft Liu Xiang zo ook zorggedragen voor een versie van de Zhuangzi in 52 hoofdstukken, maar dat is speculatie.
In de tijd van voor de Han-dynastie was het nog niet gebruikelijk om teksten van een titel of een auteur te voorzien. Liu en zijn team voorzagen de manuscripten van titels en schreven die toe aan een auteur.
Ten slotte schreef hij bij ieder boek een voorwoord waarin hij wees op de sterke en zwakke punten van de teksten. Deze verzameling van voorwoorden, de Biélù 別錄 werd overhandigd aan keizer Cheng 漢成帝 (reg. 33-7 v.C.).
Na het overlijden van Liu Xiang zette zijn zoon Liu Xin het werk voort dat resulteerde in de catalogus, de zeven samenvattingen (Qīlüè). Deze Qilüè is de oudst bekende systematisch geordende bibliografie. Ook werkte Liu Xin vermoedelijk nog verder aan de Biélù door het maken van aanvullingen. (Fölster 2016)
De Biélù is op enkele fragmenten na verloren gegaan 5 en de Qilüe is in verkorte vorm behouden gebleven in de hier bovengenoemde genoemde Yiwenzhi.
De bibliografie is niet alleen van belang om voor de ordening van de bibliotheek en inzicht in de verschenen boeken. De Chinese bibliografieën hebben een veel groter belang namelijk het vastleggen van een soort van canon. De bibliografie is, zoals we zullen zien, hiërarchisch geordend waarbij de boeken die van het grootste belang werden geacht voor het besturen van de staat, prioriteit kregen. In de latere Han-dynastie werd het confucianisme een soort van staatsideologie. De keizerlijke bibliografie kunnen we ook lezen als de ‘Confucianistische canon’.
2. De Yiwenzhi 藝文志
De yiwenzhi wordt meestal vertaald met verhandeling over literatuur. Andere vertalingen zijn Meer letterlijke vertalingen zijn “Monograph on the Arts and Letters” of “Treatise on the Classics and other Writings (Wilkinson) of "Treatise on Classics and other Texts" (Fölster). Deze laatste vertalingen doen recht aan het woord yi 藝 dat staat voor Liuyi 六藝 - de zes kunsten 6. In de context van de yiwenzhi te vertalen als de zes canons, schriften of klassieken die centraal staan in de confuciaanse (Ru) opvoeding. Wen 文 staat voor teksten/literatuur. Ook dit begrip heeft een bredere betekenis namelijk van 'culturele bekwaamheid' 7. Ik volg Fölster en vertaal met Verhandeling over de klassieken en andere teksten.
De Yiwenzi is een catalogus met 653 teksten 8 en is onderverdeeld in zes hoofd- en 38 subcategorieën (zie 2.1.). Iedere (sub)categorie is voorzien van enkele statistische gegevens (aantal regels/records, aantal hoofdstukken) en een kort nawoord (zie 2.2.). Deze indeling weerspiegelt de structuur van de Qilüe.
Van de beschreven teksten is meer dan 80% verloren gegaan 9. De indeling in categorieën is die van de eerdergenoemde Qilüe. Die kende zeven categorieën, maar de eerste categorie betrof inleidende samenvattingen. De boeken zelf werden geordend in zes categorieën, onderverdeeld in totaal 38 subcategorieën. Dit is ook de indeling van de Yiwenzhi.
[samenvatting introductie Ban Gu invoegen (Hölster 2016 p 344-347)]
2.1 Hoofdcategorieën
De zes hoofdcategorieën zijn:
六藝略 | Liuyi | De zes (Confucianistische) klassieken en de vele commentaren daarop |
諸子 | Zhuzi | Diverse Meesters, met daarin de geschriften van verschillende denkers, grotendeels uit de pre-imperiale periode, waaronder de bekende werken van Mengzi, Laozi en Zhuangzi. |
詩賦 | Shifu | Gedichten en rapsodieën, waarin verschillende poëtische werken worden vermeld. |
兵書 | Bingshu | Militaire geschriften met handleidingen over strategie en tactiek in oorlogsvoering. |
術數 | Shushu | Berekeningen en Methoden, die teksten verzamelt over occulte of kosmologische zaken, zoals almanakken, werken over astro-kalenderwetenschap en waarzeggerij. |
方技 | Fangji lüe | Recepten en Technieken gewijd aan medische aangelegenheden, waaronder algemene medische geschriften, werken over farmacie, over technieken voor levensverlenging en over seksuele praktijken. |
Hierboven onder A. worden ook de subcategorieën weergegeven.
De categorieën zijn opgesteld in volgorde van belangrijkheid. Dat geldt ook voor de opsommingen binnen ieder categorie. Centraal staan dus de (Confucianistische) klassieken met daarbinnen de Yijing als belangrijkste werk. Daarna volgt de teksten van de zogenoemde meesters. Hier staan de teksten van de volgelingen van Confucius (de Ru) op de eerste plaats, gevolgd door de Daoïstische teksten (de Boeddhistische teksten speelden toen nog geen rol).
2.1.1 Hoofdcategorie 1. De zes klassieken (Liùyì 六藝)
De eerste en belangrijkste categorie is de liùyì 六藝. In de context van de yiwenzhi te vertalen als de zes canons, schriften of klassieken die centraal staan in de (confucianistische) opvoeding en onderwijs van de Chinese aristocratie.
Deze categorie bevat 9 subcategorieën met de volgende hoofdwerken:
De zes klassieken:
- 經易 Yijing - boek der veranderingen
- 書易 / 尚書 Shujing / Shangshu - boek der documenten
- 詩易 Shijing - boek der liederen
- 三禮 Sānlǐ - drie boeken over de riten: Liji, - Yílǐ , Zhōulǐ
- 樂 Yu - werken over muziek (verloren gegaan)
- 春秋 - Chunqiu - Lente- en herfstannalen
Aangevuld met drie later toegevoegde klassieken:
- 論語 Lunyu - gesprekken van Confucius,
- 孝經 Xiaojing - Eerbied voor ouders,
- 小學 Xiaoxue (boeken over filologie)
2.1.2 Hoofdcategorie 2. Diverse meesters (zhuzi lüe 諸子略)
De tweede categorie bevat de teksten van de meesters, filosofen en adviseurs uit de periode van de strijdende staten.
- 儒家 Rujia, verhandelingen over confucianisten
- 道家 Daojia, verhandelingen over daoïsten
- 陰陽家 Yinyangjia, verhandelingen over yin en yang, de naturalisten
- 法家 Fajia, verhandelingen over legalisten
- 名家 Mingjia verhandelingen over de school van namen, de logici
- 墨家 Mojia, verhandelingen over mohisten
- 從橫家 Zonghengjia, verhandelingen over diplomaten (Vertical and Horizontal Coalitionists)
- 雜家 Zajia, verhandelingen over diverse meesters, de eclectici
- 農家 Nongjia, verhandelingen over agriculturisten
- 小說家 Xiaoshuojia, verhandelingen over fabelvertellers
Deze indeling is zonder meer schatplichtig aan de indeling in zes jia van Sima Tan (in het naschrift van de Shiji). Bij Sima Tan ging het om zes verschillende benaderingen, denkwegen over vragen als hoe het land te besturen en zichzelf te ontwikkelen. Liu Xiang gebruikte de categorie jia ook om boeken te classificeren en breidt het aantal uit tot 10 denkwegen 9a. Waar Sima Tan de voorkeur geeft aan de Daojia, wordt in de Yiwenzhi de voorkeur gegeven aan de Liuyi (de zes kunsten) (Queen 2001, p61-62 en Fölster 2016 p142)).
De term 家 jia kent verschillende vertalingen. Letterlijk betekent het familie, huishouden, 'lineage' en heeft sterke genealogische connotaties. Traditionele vertalingen zijn: school (als in Hollandse school in de schilderkunst), specialist in.., mens met expertise in iets, 'house of thought e.d.. (Fölster 2016 p 143-144) en denkwegen. Zie verder de notitie 百家 bǎijiā - de 100 experts (in voorbereiding).
2.2 Inleidingen
De Bielu gaf uitgebreide samenvattingen van iedere tekst. Hierboven gaven wel aan dat er maar enkele zijn overgeleverd. De Yiwenzhi geeft alleen per (sub)categorie een korte algemene inleiding.
Bij wijze van voorbeeld geven we hier de inleidingen van twee subcategorieën.
- 儒家 Rujia, verhandelingen over confucianisten en
- 道家 Daojia, verhandelingen over taoïsten
Onderstaande vrije vertaling of parafrase is gebaseerd op de Engelse vertaling van Max Jakob Fölster (2016).
Cijfers: 53 experts in de klassieken (jia), met 836 hoofdstukken. Één classicist, Yang Xiong, voegde 38 hoofdstukken toe.
De stroming van het classicisme kwam waarschijnlijk voort uit het bureau van de Minister van Onderwijs. Zij hielpen de heerser over het volk om zich te houden aan het principe van Yin en Yang en om de transformatie duidelijk te maken via het onderwijs aan het volk. Ze verheugden zich in de tekstuele bestudering van de Zes Klassieken en besteedden aandacht aan het domein van medemenselijkheid en fatsoen 10. Net als hun voorouders gaven ze de leer van Yao en Shun door, namen ze Wen en Wu als schitterende modellen, eerden ze Zhongni (dwz Meester Kong -Confucius-) als hun leraar, en beschouwden daarom zijn woorden als de meest verheven wat betreft de Weg (dao).
Meester Kong zei: "Als ik iemand heb geprezen, is hij op de proef gesteld." De grootsheid van Tang (dwz Yao) en Yu (dwz Shun), de overvloed van de Yin- en Zhou-dynastieën, en de prestaties van Zhongni zijn het resultaat van hun testen [in de praktijk].
Echter, de dwalende classicisten hadden de diepgaande en subtiele betekenis verloren, en de achterbakse classicisten veroordeelden of prezen het bovendien wanneer het hun uitkwam. Zo weken ze af van de oorspronkelijke betekenis van de Weg en gebruikten allerlei pocherige uitdrukkingen om de menigte te behagen en genegenheid te winnen. Degenen van latere tijden gingen met hen mee en om deze reden raakte de Vijf Klassieken verdraaid en verloren hun samenhang. De classicistische leer ging zo geleidelijk achteruit. Dit is de ramp veroorzaakt door achterbakse classicisten.11
Cijfers: 37 Daoïstische Experts (jia), met 993 hoofdstukken.
De stroming van de Daoïstische experts kwam waarschijnlijk voort uit het kantoor van schrijvers, waar ze achtereenvolgens de oude en nieuwe manieren van succes en falen, overleving en ondergang, rampspoed en voorspoed hadden vastgelegd Pas toen wisten ze hoe ze het essentiële konden grijpen en het fundamentele konden vastleggen. Ze beschermden zichzelf met zuiverheid en leegte, beperkten zichzelf met nederigheid en zachtheid. Dit zijn de methoden voor de heerser om zijn juiste positie in te nemen gericht naar het zuiden. Ze conformeerden zich aan Yao's vermogen om toe te geven en aan de "bescheidenheid over bescheidenheid" in het boek van de Veranderingen. Slechts één bescheidenheid maar vier voordelen, hier ligt hun kracht. Als het geïmplementeerd wordt door degenen zonder beheersing, zullen ze willen afzien van riten en leren, en helemaal afzien van medemenselijkheid en fatsoen Ze zullen beweren dat alleen door te vertrouwen op zuiverheid en leegte het mogelijk is om orde te bereiken. 12
2.3 Records
De beschrijvingen van de afzonderlijke werken is summier. Indien bekend omvatten die het volgende: titel, auteur, omvang, genre, aanvullende opmerkingen.
Hieronder geef ik vijf voorbeelden, Yijing, Meester Yan (verloren gegaan), de Zhuangzi, de Lüshi Chunqiu, de Huainanzi:
Classic of Changes, 12 chapters. Three lineages: Shi, Meng and Liangqiu.
2.1.1 晏子八篇。名嬰,諡平仲,相齊景公,孔子稱善與人交,有列傳。(overgeleverd)
Master Yan, 8 chapters. Personal name Ying, posthumous name Pingzhong, he assisted Duke Jing of Qi (547–490 BCE), Master Kong claimed that he was good at [maintaining friendly] intercourse with others; there is a biography [on him].
2.2.13 莊子五十二篇。名周,宋人。(deels overgeleverd)
Master Zhuang, 52 chapters. Personal name Zhou, a man from Song.
2.8.8 呂氏春秋二十六篇。秦相呂不韋輯智略士作。(overgeleverd)
Mr. Lü’s Spring and Autumn, 26 chapters. The Qin chancellor Lü Buwei brought together
the work of wise and astute men.
2.8.9 淮南內二十一篇。王安。(overgeleverd)
Huainan’s Inner [Writings], 21 chapters. King An [of Huainan].
2.4. Overgeleverde teksten in de Yiwenzhi
Hieronder geven we een overzicht van de (partieel) overgeleverde werken die we ook in yiwenzhi tegenkomen. Het gaat hier om de titels en eventuele aanvullende informatie zoals aantal pian. We mogen aannemen dat de inhoud van de tekst hoogstwaarschijnlijk niet identiek is aan die van de overgeleverde tekst. In de transmissie van teksten gaat altijd wel iets mis, bewust of onbewust.
chinees | pinyin | titel | teksten | |
儒家 | Rujia | confucianisten | geen | |
道家 | Daojia | daoïsten | Yi Yin (m?), Laozi zhu, Zhuangzi, Liezi, Heguanzi, Huangdi Sijing? | |
陰陽家 | Yinyangjia | yin en yang | geen | |
法家 | Fajia | legalisten | Shangzi, Shenzi, Hanzi | |
名家 | Mingjia | logici | Deng xizi, Gongsun Longzi | |
墨家 | Mojia | mohisten | Mozi | |
從橫家 | Zonghengjia | diplomaten | geen | |
雜家 | Zajia | Eclectici | Yuejueshu, Lüshi Chunqiu, Huainanzi, Dongfang Shuo | |
農家 | Nongjia | agriculturisten | geen | |
小說家 | Xiaoshuojia | fabelvertellers | geen |
3. Tussenfase: Qīlù 七錄 en Qizhi 七志
3.1 Qizhi 七志 van Wang Jian
De Qizhi (Zeven verhandelingen) is opgesteld door Wang Jian 王儉 (452-489) die zijn catalogus aanbood aan de troon van de Liu Song dynastie (420–479).
De Qizhi is opgebouwd op basis van Qilue aangevuld met een nieuwe categorie Tupu - figuren en kaarten. Ook bracht hij de religieus Daoïstische en Boeddhistische teksten onder in aparte categorieën. Daarmee kwam hijuit op 9 categorieën. Om getrouw te blijven aan de traditie van Liu Xin met zeven categorieën (Glen Dudbridge in Denecke 2017 p 149)
De indeling is als volgt:
- 經典志 Jingdian zhi - Verhandeling over Klassieke Teksten (incl. lexicografische en historiologische geschriften)
- 諸子志 Zhuzi zhi - Meesters en Filosofen
- 文翰志 Wenhan zhi - Belletrie
- 軍書志 Junshu zhi - Militaire geschriften
- 陰陽志 Yinyang zhi - Yin-Yang divinatie en apocriefe geschriften
- 術藝志 Shuyi zhi - boeken over mantische en magische kunsten
- 圖譜志 Tupu zhi - boeken met figuren en kaarten
- 道經錄 Daojing lu - Daoistische geschriften
- 佛經錄 Fojing lu - Boeddhistische geschriften 13
Wang's catalogus is verloren gegaan maar informatie over de opzet is overgeleverd in het voorwoorden van Ruan's Qilu en die van de Jingji zhi 經籍志 (zie hieronder).
3.2. Qīlù 七錄 van Ruan Xiaoxu
De zelfbenoemde kluizenaar-geleerde Ruan Xiaoxu 阮孝緖 (479–536) produceerde binnen de traditie van "zeven categorieën" zijn eigen catalogus, Qīlù 七錄 (Zeven Lijsten). Het werk als geheel is verloren gegaan, maar zijn voorwoord, compleet met inhoudsopgaven en een gedetailleerde lijst van eerdere catalogi is behouden gebleven. 14 Dit voorwoord geeft veel informatie over de betrokken spelers, instellingen en het denken dat betrokken was bij het vormgeven van de structuur van de Chinese boekencultuur.
Zo legt hij uit waarom hij een nieuwe categorie heeft toegevoegd: de Jizhuan lu. In de tijd van Liu Xiang namen historische geschriften een bescheiden plaats in. Deze werden ondergebracht bij de subcategorie 春秋 Chunqiu - werken over Lente- en herfstannalen. Tegen zijn eigen tijd was de literatuur van opgetekende geschiedenis zo gegroeid dat hij besloot het een onafhankelijke sectie te geven in zijn herziene schema, met twaalf subrubrieken. Zo was de nu bekende scheiding van Confucianistische geschriften van historische geschriften niet vanaf het begin vastgesteld, maar evolueerde door pragmatische berekeningen van evenwichtige distributie.
Ruan's eigen ombuiging naar de "zeven categorieën" traditie nam een nieuwe en onderscheidende vorm aan: hij vormde zijn catalogus uit vijf "interne" categorieën (Geschriften, Opgetekende Geschiedenis, Meesters/Militair, Literaire Collecties, Technieken/Vaardigheden), en twee "externe" (Boeddhisme, Daoïsme). Zijn doordachte uitleg van de vele veranderingen suggereert dat hij werkte aan een notie van wat we nu "disciplines" noemen. Als interessant voorbeeld scheidde hij expliciet specialistische Daoïstische praktijken (alchemie, seksuele praktijken en magie) in de "externe" zone van zijn catalogus, terwijl andere technische praktijken (astronomie, profetie, kalender, divinatie, straffen, genezen, enz.) in de "interne" zone bleven. Hij legde ook zorgvuldig uit dat, in tegenstelling tot zijn voorganger Wang Jian, hij prioriteit gaf aan het boeddhisme, niet het daoïsme, omdat "we verschillende tradities volgen, en ook vanwege de relatieve diepte en oppervlakkigheid van hun leer" (Glen Dudbridge in Denecke 2017 p 149)
De Qilu omvat 6.288 teksten met 55 categorieën (Ulrich Theobald: Qilu)
De Indeling is als volgt:
內篇 neipian - innerlijke geschriften (vijf categorieën):
- 經典錄 Jingdian lu - Confucian Classics
- 記傳錄 Jizhuan lu - Records and biographies
- 子兵錄 Zibing lu - Masters" and military strategists
- 文集錄 Wenji lu - Belles-lettres and anthologies
- 術技錄 Shuji lu - Mathematical and mantic treatises
外篇 waipian - uiterlijke geschriften (twee categorieën):
- 佛法錄 Fofa lu - Buddhist writings
- 仙道錄 Xiandao lu - Daoist writings
Hierboven onder A. worden ook de subcategorieën weergegeven.
3.3 Einde van een traditie
Na Ruan Xiaoxu hield de "zeven categorieen" traditie nog eeuwenlang stand. Xu Shanxin 許善心 (558–618), benoemd tot vice-directeur van de paleisbibliotheek van de Sui-dynastie in 597, produceerde een catalogus getiteld Qi lin 七林 (Zeven Bossen) in directe navolging van Ruan Xiaoxu. In het begin van de achtste eeuw breidde een kleine groep onder leiding van Ma Huaisu 馬懷素 (659–718) de Zeven Monografieën van Wang Jian uit. Hij was directeur van de paleisbibliotheek onder keizer Xuanzong 玄宗 (regeerde 712–756) van de Tang-dynastie. En een laatste verre echo kwam zelfs in de dertiende eeuw, toen de boekencollector Zheng Yin 鄭寅 (overleden in 1237) bewust de catalogus van zijn eigen collectie in zeven categorieën vormgaf. Maar tegen die tijd had in de omgeving van de paleisbibliotheek de "zeven categorieën" traditie allang plaatsgemaakt voor een traditie in vier categorieën, 四部 sìbù, die zich parallel vanaf vroege tijden had ontwikkeld en uiteindelijk definitief zijn stempel drukte op de Chinese cultuur. (Glen Dudbridge in Denecke 2017 p 150).
4. De vier categorieën (sìbù 四部)
Vanaf de Sui-dynastie wordt in de officiële geschiedschrijvingen de Chinese literatuur niet langer onderverdeeld in 6 of 7 hoofdcategorieën maar in vier, de 四部 sìbù ('vier categorieën'). Dit nieuwe classificatiesysteem werd de standaard en nog steeds toegepast in catalogi van oude Chinese boeken.
4.1. Voorlopers
De indeling in vier categorieën kende zijn voorlopers. Naast de hierboven geschetste traditie in zeven categorieën werden ook catalogi opgesteld in vier categorieën. Deze categorieën hadden geen naam eigen naam maar kregen een 'volgnummer' 甲 jiǎ, 乙 yǐ, 丙 bǐng, 丁dīng. Dit zijn de eerste vier 'hemelse stammen' (tiangan 天干), te vertalen als A,B,C,D.
De meest bekende van dit soort catalogi is Xun Xu’s 荀勖 (ca 221-289) Nieuwe Catalogus van de Keizerlijke Canon (Zhongjing xinbu 中經新簿), gemaakt voor de bibliotheek van keizer Wu van Jin 晉武帝 (236–290; r. 266–290). Xun Xu volgde de vierdelige classificatie van Zheng Mo 鄭默 (213–280). Later consolideerde Li Chong 李充 (vierde eeuw) in zijn Catalogus van de Vier Secties (Sibu shumu 四部書目) deze traditie.
De inhoud van elke categorie was misschien niet afleidbaar uit het label (A,B,C,D), maar dat betekende niet dat er geen consistentie zat achter deze classificatie. Elke categorie was bedoeld om een reeks meer of minder gerelateerde genres over te brengen: jia bevatte de klassiekers, yi de meesters, bing geschiedenis en ding poëzie (shi) en rapsodieën (fu). 15
Deze vier categorieën verwezen vermoedelijk naar een fysieke sectie binnen de bibliotheek.
(Pablo Biltstein in Morgan 2019, p330-331)
[nog verder uitwerken op basis van Goodman's Xun Xu and the Politics of Precision in Third-Century AD China, p305-312]
4.2. Jingji zhi 經籍志
De Jingji zhi 經籍志 is de tweede overgeleverde bibliografie. Het is bewaard gebleven als een hoofdstuk uit het boek van de Sui (Suishu 隋書), opgesteld onder supervisie van Wei Zheng 魏徵 (580-643). De Suishu is op keizerlijk bevel samengesteld tussen 641-656.
De Jingjizhi heeft de volgende indeling:
1. 經部 jingbu de confuciaanse klassieken
2. 史部 Shibu - historiografie
3. 子部 Zibu - meesters en filosofen
4. 集部 Jibu - literaire werken (schone letteren) / 'compilaties'
Het hoofdstuk is voorzien van een appendix met een selectie Daoistische en boeddhistische teksten:
- 道經 - Daojing - daoïstische teksten *
- 佛經 - Fojing - boeddhistische teksten
Hierboven onder A. worden ook de subcategorieën weergegeven.
* De categorie Daoïstische teksten heeft betrekking op het georganiseerde daoïsme. Teksten zoals de Laozi en Zhuangzi bleven gegroepeerd onder de meesters.
Het omvat 3.127 teksten. Hiervan waren er toen al 1.064 verloren gegaan (Ulrich Theobold, Suishu jingji zhi).
Pablo Ariel Blitstein ziet in de Jingji zhi het samengaan van de twee tradities, de traditie van de zeven categorieën van o.a. Ruan Xiaoxu en die van de vier categorieën van o.a. Xun Xu.
(Morgan 2019 p331).
We bespreken in het kort de hoofdcategorieën
4.2.1. Klassieken (jing 經)
[tekst volgt nog}
4.2.2. Historiografie (Shi 史)
Net als zijn eerdere model bevat de Jingji zhi een rubriek voor historische en institutionele werken, en voor het eerst wordt de term 史 (geschiedenis) gebruikt als overkoepelende term voor de categorie. Na de samenstelling van de Jingji zhi zou de sectieclassificatie voor historische werken relatief ongewijzigd blijven, met slechts kleine aanpassingen, gedurende de middeleeuwse periode tot de dertiende eeuw. Alle nieuwe ontwikkelingen in de geschiedschrijving zou worden beoordeeld volgens dit schema.
De indrukwekkende hoeveelheid items vermeld in de rubriek "shi" toont de populariteit van het genre in de vroege middeleeuwse periode. De categorie geschiedenis telt dertien subcategorieën, waarvan vijf over historische teksten gaan. De overige acht rubrieken omvatten onderwerpen als geografische werken (dili ji 地理記), genealogieën (puxi 譜系) en administratieve compendia etc. De laatste rubriek is gewijd aan "boeklijsten" (bulu 簿錄).
Zie verder de complete lijst onder A.
De eerste en belangrijkste categorie (正史 Zhengshi) bevat, zoals te verwachten valt, de keizerlijke standaardgeschiedenissen. Opvallend is de rubriek diverse biografieën (雜傳 Zazhuan) met 217 boeken, verreweg het grootste aantal. Dit zijn teksten die hedendaagse lezers, aldus Stephen Durrant, mogelijk aan de rand of zelfs buiten de grenzen van historisch schrijven zouden plaatsen. De periode van de Zes Dynastieën it was duidelijk een periode waarin schrijvers waarde hechtten aan het individuele leven dat ze vervolgens gingen documenteren, soms in zijn meer excentrieke manifestaties. In deze sectie worden werken vermeld zoals Liexian zhuan 列仙傳 (Biografieën van Transcendenten) en Shenxian zhuan 神仙傳 (Biografieën van Goddelijke Transcendenten), werken die Daoïstische verslagen bevatten van een zeer wonderbaarlijke aard. Niet alleen in de sectie "Verschillende Biografieën" kunnen wonderbaarlijke of bovennatuurlijke verhalen worden gevonden. Elders vinden we bijvoorbeeld Gan Bao's 干寶 (overleden in 336) Soushen ji 搜神記 (In Zoektocht naar het Bovennatuurlijke), een van de voorlopers van het literaire genre bekend als "vreemde verhalen" (志怪 zhìguài). (Durrant in Denecke 2017 p196).
4.2.3. Meesters (Zi 子)
De Yiwenzhi bevatte zoal we zagen (hst 2.2) tien groepen. De zes groepen van Sima Tan plus de "Strategen/Redenaars", "Syncretisten", "Agrariërs" en "Vertellers". Latere bibliografieën in de dynastieke geschiedenissen bleven grotendeels deze groeperingen van Meesters overnemen. De fundamentele veranderingen in het intellectuele landschap na de Han lieten onthullende sporen achter in de bibliografische schema's. Steeds meer werden praktische kunsten samengevoegd in de categorie "Meesters". De Jingji zhi integreert de aanvankelijk onafhankelijke categorieën voor militaire boeken (Bingshu 兵家), devinatie en numerologie (Shushu 術數), geneeskundige werken (Fangji 方技) samen. Astronomische boeken (Tianwen 天文) en boeken over de vijf fasen (Wuxing 五行) krijgen iedere een eigen categorie.
In nog latere bibliografieën wordt de categorie nog verder uitgebreid, en worden de Boeddhistische en Taoïstische Geschriften ook onder de categorie Meesters gebracht.
De nieuwe bibliografische definitie van de Meesters wijkt nogal af van de wijdverbreide aanname dat de Meesters het fijnste en diepste vertegenwoordigen van het Chinese denken, aldus Denecke. Als we kijken naar de aantallen teksten dan zijn "expert"-tradities van militaire strategie, kalenderwetenschappen, waarzeggerij en geneeskunde (onder andere) de meest productieve categorieën in het hele keizerlijke China. We mogen niet vergeten dat 'Meesters literatuur' (zishu 子書) bekend stond als een gebied van praktische kunsten en wetenschappen op de grotere epistemologische kaart van traditioneel China en dat deze vormen van kennis constituerende delen zijn van de Chinese intellectuele geschiedenis (Denecke 2017 p 204)
4.2.4. Belletrie (Ji 集)
[tekst volgt nog, Denecke hst 15, Pablo Ariel Blitstein in Morgan 2019]
Zie verder:
- wikipedia: boek van de Sui (met Chinese teksten)
- Ulrich Theobald Suishu jingjizhi
4.3. De Siku quanshu 四庫全書
Gedurende de Qing dynastie, de laatste keizerlijke dynastie (1644-1912) werd in 1771 op bevel van keizer Qianlong keizer een zeer grote bibliografische catalogus opgesteld. De verzameling bevatte uiteindelijk 10.585 boeken. Hiervan werden 3461 werken volledig en handmatig gekopieerd (bij elkaar 2,3 miljoen pagina's) en geplaatst in de keizerlijke bibliotheek (Siku quanshu). De resterende werken werden samengevat en kwamen met samenvattingen van de volledig gekopieerde boeken terecht in de Siku quanshu zongmu tiyao (四庫全書總目提要, de Hoofdpunten aangaande de verzamelde titels van de complete geschriften uit de vier kluizen [van de keizer].
In de Siku quanshu werden subcategorieën van de vier categorieën nog verder onderverdeeld in een extra niveau (van twee naar drie niveaus)
Hierboven onder A. worden de subcategorieën weergegeven.
Zie verder de voortreffelijk wikipedia pagina Siku Quanshu
5. Samenvattend overzicht
Bibliografieën tot en met de Tang-dynastie:
- 別錄 Bielu, verloren gegaan, Han-dynastie
- 七略 Qīlüè, Liu Xiang en zijn zoon Liu Xin (c.50 v.Chr.–23 na Chr.), Han-Dynastie, verloren gegaan, basis voor de yiwenzhi
- 藝文志 Yiwenzhi , Ban Gu 班固 (32– 92), hoofdstuk van de Hanshu - boek van de Han
- 七志 Qizhi (Zeven verhandelingen), Wang Jian 王儉 (452–489), aangeboden aan de troon van de Liu Song dynastie (420–479), verloren gegaan
- 七錄 Qīlù, Ruan Xiaoxu 阮孝緒 (479-536, Liang-dynastie 梁朝 (502-557), verloren gegaan op voorwoord na maar gereconstrueerd.
- 經籍志 Jingji zhi, Wei Zheng 魏徵 (580-643), hoofdstuk 隋書 Suishu - boek van de Sui, Tang-dynastie
Zie voor overzicht na de Tang-dynastie: Ulrich Theobald Bibliographies and Catalogues (mulu lei 目錄類)
Zie ook zijn mulu 目錄, bibliographies, catalogues and indexes
- Chinese Boeddhistische Canon
- de notitie over de Daoïstische canon is in voorbereiding
Noten
R1 戰國策 Zhànguócè - Intrigues of the Warring States
R2 晏子 Yanzi - The Spring and Autumn Annals of Master Yan
R3 孫卿子 Sunqingzi -Master Sun Qing; overgeleverd als Xunzi
R4 説苑 Shuoyuan Garden of Sayings
R5 管子Guanzi Meester Guan
R6 列子 Liezi Meester Lie
R7 韓子 Hanzi (Meester Han Fei) (Fölster: alleen Chinese tekst, ook in Shiji (Nienhauser VII:25-29)
R8 鄧析子 Dengxizi (Master Deng Xi)
R9 山海經 Shanhaijing - The Classic of Mountains and Seas
禮 (lǐ): Riten of ceremonie
樂 (yuè): Muziek
射 (shè): Boogschieten
御 (yù): Paardrijden (in strijdwagens)
書 (shū): Kalligrafie
數 (shù): Rekenkunde
De junzi werden (in de pre imperiale periode) geacht deze vaardigheden onder de knie te krijgen.
藝 yì heeft primair de betekenis van expertness, mastery, art, craft e.d. (Kroll p551)
Fölster citeert Hans van Ess: " from the beginning of the Han onwards yì was used as a term for the Six Classics" De keuze voor deze archaïsche term was zeker geen toeval. Het was bedoeld om te laten zien dat het nieuwe onderwijs, gebaseerd op de studie van de klassieken, evenzeer alles omvatte wat nodig was om een geleerde en gerespecteerde heer te worden. (Fölster 2016 p38; van Ess 1993 Politik und Gelehrsamkeit in der Zeit der Han (202 v. Chr.-220 n. Chr.), Die Alttext-Neutext-Kontroverse. Wiesbaden: Harrassowitz. p. 16–18)
In zijn proefschrift geeft hij meer exacte cijfers:
• 42 (6,4%) werken zijn bewaard gebleven. Van deze werken zijn er 13 (2,0%) niet zelfstandig overgeleverd, maar opgenomen in een ander werk.
• 40 (6,2%) werken zijn gedeeltelijk bewaard gebleven, waarvan 18 (2,8%) in een ander werk zijn overgeleverd.
• 547 (83,9%) werken worden als verloren beschouwd. Echter, voor 101 (15,5%) werken zijn er verzamelingen van fragmenten
• 23 (3,5%) werken hebben een onzekere status.
(Fölster 2016 p 72)
- 仁 ren - humanity, menselijkheid,
- 義 yi propriety, plichtsbetrachting
- 禮 li - ritual, ritueel / welvoeglijkheid,
- 智 zhi - knowledge, inzicht
- 信 xin - thrustworthy
To the right,189 53 Classicist Experts/entries (jia), with 836 chapters. One expert/entry (jia), Yang Xiong with 38 chapters added.
The current of the Classicist Experts probably emerged from the Minister of Education’s office, where they were those to help the lord over the people to comply to [the principle of] Yin and Yang and to make clear the transformation through the teaching [of the people]. They delighted in the textual [study] of the Six Classics and paid attention to the realm of humaneness and propriety; as their forefathers they handed down Yao and Shun, they took Wen and Wu as brilliant models, honoured Zhongni (i.e. Master Kong) as their teacher, and therefore esteemed his words to be the most exalted in regard to the Way.
Master Kong said: “If I have praised someone, he has been put to the test.” The grandness of Tang (i.e. Yao) and Yu (i.e. Shun), the abundance of the Yin and the Zhou [dynasties], and the achievements of Zhongni are the results of their testing [in practice].
However, the deluded [classicists] had lost the profound and subtle [meaning], and the crooked [classicists] furthermore condemned or praised it whenever necessary, [thus] departing from the Way’s original [meaning] and if of all employed boastful expression to please a crowd and gain affection. Those of later times ran along with them, for this reason the Five Classics became distorted and disintegrated and the classicist learning gradually declined. This is the disaster [caused by] crooked classicists.
YWZ 2.2 道家 Dàojiā - Daoist Experts
To the right, 37 Daoist Experts/entries (jia), with 993 chapters.
The current of the Daoist Experts probably emerged from the office of scribes, where they had successively recorded the old and new ways of success and failure, survival and downfall, calamity and good fortune, and only then they knew how to grab the essential and capture the fundamental. They guarded themselves with purity and emptiness, restrained themselves with humbleness and meekness. These are the methods for the ruler [to occupy his proper position] facing south. They conform to Yao’s ability to concede and to the “modesty about modesty” in the Changes. Only one modesty but four benefits, this is where their strength lies. If implemented by those without restraint, they then will want to dispense with rites and learning, and abandon humaneness and propriety altogether and claim that only by relying on purity and emptiness it is possible to achieve order.
Opmerkingen bij de literatuurlijst
Denecke, Wiebke, redactie (2017). The Oxford handbook of classical Chinese literature: sectie III (hst 12-15) gaat over de indeling van de Jingji Zhi. Aan ieder van de eerst vier categorieën is een hoofdstuk gewijd.
Literatuur
Hieronder kunt u een selectie maken van de verschillende publicatievormen en de taal. Ik beperk me tot vier taalgebieden (Nederlands, Engels, Frans en Duits). De meeste literatuur is overigens engelstalig. U kunt bij teksttype ook apart de vertalingen selecteren en U kunt desgewenst ook een specifieke auteur zoeken.
Boeken 1 tot 18 van de 18
Barenghi, Maddalena (2023). Chinese Medieval chronicles in Song 宋 (960–1279) booklists: A survey. Kervan – International Journal of Afro-Asiatic Studies, Vol. 27, pag. 353-374. *.
Ook online.
Meer informatie...
Blitstein, Pablo Ariel (2019). The Art of Producing a Catalogue: The Meaning of 'Compilations' for the Organisation of Ancient Knowledge in Tang Times. In Daniel Patrick Morgan, Monographs in Tang Official Historiography hst 11, pag. 323-342 *. Springer
Denecke, Wiebke, redactie (2017). The Oxford handbook of classical Chinese literature: (1000 BCE-900 CE). *
ISBN13: 978-0199356591
Meer informatie...
--- (2017). Masters (Zi ?). In Wiebke Denecke, The Oxford handbook of classical Chinese literature hst 14, pag. 201-218 *.Dewoskin, Kenneth J. (1983). Doctors, Diviners, and Magicians of Ancient China: Biographies of Fang-shih. Columbia University Press. *
ISBN10: 023105596X
Dien, Albert E. (2011). Historiography of the Six Dynasties Period (220-581). In Andrew Feldherr, The Oxford History of Historical writing Vol 1 hst 21, pag. 509-534 *. Oxford University Press
Durrant, Stephan (2017). Histories (Shi 史). In Wiebke Denecke, The Oxford handbook of classical Chinese literature hst 13, pag. 184-200.
Fölster, Max Jakob (2018). Libraries and Archives in the Former Han Dynasty (206 BCE - 9 CE): Arguing for a Distinction . *.
Ook online.
Meer informatie...
--- (2016). The imperial collection of the Former Han and the origins of philology in China: a study of Bielu, Qilüe and Hanshu Yiwenzhi.Meer informatie...
Henderson, John B. (1991). Scripture, Canon, and Commentary: A comparison of Confucian and Western Exegesis. Princeton University Press. *
ISBN10: 0691068321
Hunter, Michael (2018). The 'Yiwen zhi' (Treatise on Arts and Letters) Bibliography in Its Own Context. Journal of the American Oriental Society, Vol. 138-4, pag. 763-780. *.
Jiang, Shuyong (2007). Into the Source and History of Chinese Culture: Knowledge Classification in Ancient China. *.
Meer informatie...
Kostanda, Iryna (2023). Codification of stylistic forms of the traditional text (based on the treatise Dian Lun Lun Wen by Cao Pi. *.
Ook online.
Meer informatie...
Lee, Hur-Li (2012). Epistemic foundation of bibliographic classification in early China: A Ru classicist perspective. *.
Meer informatie...
Schaberg, David (2017). Classics (jing 經). In Wiebke Denecke, The Oxford handbook of classical Chinese literature hst 12, pag. 170-183 *.
Siebert, Martina (2006). Pulu 譜錄 'Abhandlungen und Auflistungen': zu materieller Kultur und Naturkunde im traditionellen China. Harrassowitz Verlag. *
ISBN10: 3447053577
Meer informatie...
Tian, Xiaofei (2017). Collections (ji 集). In Wiebke Denecke, The Oxford handbook of classical Chinese literature hst 15, pag. 219-234 *.
Zhang, Bowei (2010). On the Standardization of Poetry Writing in the Tang Dynasty. Frontiers of Literary Studies in China, Vol. 4-1, pag. 55-92. *.
Boeken 1 tot 18 van de 18