Over de werkplaats Zhuangzi

Ik lees de Zhuangzi en enkele andere teksten zoals de Huainanzi en voorzie het van aantekeningen of notities.

Bij het lezen van een oude chinese tekst -uiteraard in vertaling- is het voor mij onvermijdelijk dat ik uitstapjes maak naar andere teksten en literatuur over de historie en cultuur van het China ten tijde van de totstandkoming van deze teksten, dat wil zeggen de pre-Qin en Han periode.

De (deel)website is een werkplaats, dat wil zeggen: al werkende weg krijgt de site haar vorm en inhoud. En zoals een goede werkplaats betaamt: het oogt soms rommelig en is steeds veranderlijk.

Je kunt ook stellen dat de site een «work in progress» is (en nu nog in een status nascendi). De houdbaarheid van de notities en aantekeningen is daarmee onzeker en zal ongetwijfeld regelmatig uitgebreid, doorgehaald en overschreven worden. Deze site is daarmee zowel een plaats van publicatie als werkplaats waar u pagina's in verschillende stadia van ontwikkeling tegen zult komen (ik duid ze veelal aan met «work in progress»).

Op deze site wordt uitbundig geciteerd en worden vele vindplaatsen vermeld. Niet om autoriteit te verwerven, een bron te vinden of om de schijn te wekken dat ik wetenschappelijk ben. Het is meer een kruimelpad. Dat geeft mij de mogelijkheid om op m'n schreden terug te keren. Maar let op, het kunnen net zo goed de broodkruimels van Hans en Grietje zijn, kortom verdwalen is niet uitgesloten.

Ik typeer mezelf als een liefhebber van filosofie en literatuur, ook al heb ik een academische achtergrond.

De laatste jaren ben ik me actief gaan verdiepen in de Chinese 'filosofie' uit de klassieke periode.
Dit om mijn eigen denken losser te maken door een andere richting in te slaan. Met als mogelijk doel een hernieuwde studie van het (late) werk van Roland Barthes, een Franse filosoof en literatuurkriticus. Kortom een vorm van comparatieve filosofie (ik kom daar later in een aparte notitie op terug). Zie ook mijn website het plezier van de tekst.
Het is ook mogelijk dat ik in de fascinerende wereld van het oude China blijf hangen en verder werk aan deze site en de site klassiek chinese teksten.nl

Notities

Ik werk veel met notities. Dit zijn kleine teksten over een thema. Die zijn vooralsnog ogenschijnlijk willekeurig. Later zal daar meer samenhang en ordening in komen.

De notities kunnen betrekking hebben op een bepaalde paragraaf uit de Zhuangzi of op een bepaald thema, personage, woord of begrip. In het begin besteed ik veel aandacht aan de structur en historische achtergrond van de tekst.

Vertalingen

Ik ben zelf de Chinese taal niet machtig. Ik maak gebruik van vertalingen in een van de westerse talen (Nederlands, Engels, Duits, Zweeds of Frans).

Vertalen is een edele kunst, een intensieve vorm van lezen en interpreteren. Een vertaler maakt veel keuzes, zeker bij een vertaling uit het Chinees, dat veel ruimte openlaat.

Uit respect voor de vertalers zal ik zelf geen pogingen ondernemen om uit de diverse vertalingen een nieuwe vertaling te destilleren. Hooguit kan ik, omwille van toegankelijkheid voor Nederlands publiek en mijn eigen begrip, vertalingen parafraseren in het Nederlands.

Voor de Zhuangzi is de Nederlandse vertaling van Kristofer Schipper uitgangspunt (Schipper 2007, Zhuangzi de volledige geschriften. Het grote klassieke boek van het taoïsme, Uitgeverij Augustus). Deze site kan, alles welbeschouwd, wellicht ook gezien worden als een begeleider bij het boek van Kristofer Schipper.

Verder maak ik voornamelijk gebruik van de Engelse vertalingen van Burton Watson, Angus Graham en Brook Ziporyn. Voor het Duits ga ik te rade bij de vertaling van Victor Kalinke en voor het Frans raadpleeg ik de vertalingen van Jean Levi en Jean-Francois Billeter.

Chinese teksten

Op de site geef ik soms ook de Chinese tekst weer. Niet om geleerd over te komen, maar meer om bepaalde Chinese woorden (karakters) vast te kunnen houden. De Chinese teksten zijn veelal ontleend aan de vertaling van Viktor Kalinke, aan de website ctext.org, of de site TSL, waarin veel klassieke chinese teksten zijn te raadplegen.

Ik geef hierbij ook de pinyin vertaling. Ik geef hierbij ook de pinyin vertaling. Die worden gegenereerd door Google Translate. Voor zover ik kan nagaan is de omzetting van Chinese karakters naar pinyin adequaat. Google voegt wel vaak twee karakters samen tot een samengestelde uitdrukking terwijl in het klassieke Chinees samenstellingen (compounds) zoals 道德 Dàodé vrij zeldzaam zijn.

Personages en dialogen

De site geeft een compleet overzicht van alle personages en dialogen die in de Zhuangzi voorkomen. De overzichten kunnen nog onvolkomenheden bevatten (de database is handmatig gevuld).

De aantallen personages en dialogen gelden per paragraaf. Als een personage meerdere keren binnen een paragraaf voorkomt, dan telt die maar 1 keer mee (de database is gebaseerd op paragrafen).

Ik volg voor de paragrafen de indeling van de vertaling van Kristofer Schipper. Die wijkt op onderdelen af van bijvoorbeeld ctext.org (zie het conversiebestand Schipper - Ctext).

Bij dialogen/ monologen is altijd sprake van een personage dat een uitspraak doet die tussen aanhalingstekens staat. Bij anekdotes is dat niet het geval. Hier gaat het om een verhaaltje over een bepaald persoon. Het onderscheid tussen anekdote en overige vermelding is soms arbitrair.

Klassiek chinese teksten.nl

Als voorbereiding op de studie heb ik de website klassiekchineseteksten ingericht. De site geeft een overzicht van de teksten uit de klassieke periode (pre Qin en vroege Han) en een uitgebreide literatuurlijst.

Het werk aan die site heeft me laten zien dat je makkelijk kunt verdrinken in de zee van boeken over klassiek Chinese teksten. Er zijn bibliotheken vol over deze teksten geschreven. Mijn eigen overzicht alleen al telt meer dan 2.100 publicaties waaronder zo'n 140 proefschriften. En ook de publicaties over alleen al de Zhuangzi zijn talrijk. Ik ben dus gewaarschuwd en zal keuzes moeten maken. Vooralsnog laat ik me hierbij leiden door onverwachte wendingen en verrassingen. Ik heb tenslotte geen wetenschappelijke ambitie. Dit in de wetenschap dat amateurs vrijer en tegelijk serieuzer kunnen zijn dan academici.